Sınav Kaygısı ile Nasıl Başa Çıkılır?

Çocuklarda sınav kaygısı ilk zamanlarda anne ve babası tarafından dikkatle yürütülmesi gerek bir süreçtir.

• Kaygıyı yönetmek için kişinin kendisine uygun bir motivasyon bulması gerekir
• Kaygıyı gelecek korkusuna dönüştürmeden, mevcut kaygıyı olumlu bir yöne yönlendirmek gerekir
• Kişinin kendisine boş zamanlarında vakit ayırması ve sevdiği şeylere odaklanması gerekir
• Kişinin kaygıyı yönlendireceği bir hobi edinmesi gerekir.

Sınav kaygısı, sınav zamanlarında ortaya çıkan aşırı sıkıntı ve endişeye neden olan psikolojik bir durumdur. Çoğu kişi sınav öncesinde veya sınav esnasında belirli derecede kaygı ve stres yaşar, fakat bu durum başa çıkılamaz durumlarda öğrenmeyi ve performansı olumsuz yönde etkiler. Aşırı kaygı ve korku konsantrasyonu zorlaştırır ve kişi çalıştığı konuyu hatırlamak için çok çaba sarf eder.

Sınav kaygısı kişide çeşitli seviyelerde fiziksel, bilişsel, davranışsal ve duygusal semptomlara neden olur.

Fiziksel semptomlar olarak;

• Kişide kalp çarpıntısı,
• Terleme,
•  Titreme,
• Ağızda kuruluk ve bulantı gibi şikayetler görülebilir.

Bilişsel ve davranışsal olarak, kişi kaygı ve korku yaratan durumdan kaçınma davranışı sergileyebilir. Bu tür kişiler genellikle kendilerini eleştirir ve hedefe olan içsel motivasyonlarına zarar verirler. Negatif olarak kişinin kendini eleştirmesi bedenini, duygulanımını ve zihninden geçen düşünceleri etkiler ve düşünce hatalarına yol açar. Örneğin, Sınav kaygısı yaşayan kişi ‘sınavda kontrolümü kaybedeceğim ve başarısız olacağım’ veya ‘bu sınav çok zor ve kesin yapamayacağım’ gibi negatif düşünce hataları kişinin daha fazla kaygılanmasına ve duruma karşı kontrolünü kaybetmesine neden olur. Bu negatif düşünce kalıpları çaresizlik hissine yol açarak motivasyon ve konsantrasyonu etkiler. Ayrıca, sınav kaygısı yaşayan kişiler istediği performansı sergileyemeyince kendisine yönelik kızgınlık, öfke ve çaresizlik duyguları içinde duygusal semptomlar da sergileyebilirler.

Aşırı Kaygı Hisseden Kişi Hangi Belirtileri Yaşar ?

Sınav kaygısı ve genel olarak kaygı durumu ile birlikte vücudumuzda da beklenmedik reaksiyonların görülmesi muhtemeldir. Bunlar içlerinde en sık yaşananlar;

Kalp atışlarında hızlanma, çarpıntı hissi

•  Nefes alış verişte farklılıklar
•  Öfke patlamaları, gerginlik
•  Havadan bağımsız terleme ve/ya üşüme
•  Ağız kuruluğu • Mide bulantısı
•  İshal, kabızlık • Baş ağrısı
•  Uykuya dalmada güçlük
•  Odaklanmada güçlük
•  Aşırı yorgun, bitkin hissetme
•  Yeme düzenindeki değişimler

Kaygı sağlıklı bir duygu mudur?

Kaygı, çevrede bir tehlike veya belirsizlik durumu olduğunda hissedilen en doğal duygudur. Bir duygunun varlığını onunla beraber ortaya çıkan düşüncelerden ve davranışlardan yola çıkarak kavrayabiliriz ve duyguları birbirinden ayırabiliriz. Bu sebepten kaygıyı betimlerken düşünce ve davranış bileşenlerinden söz edilmesi gerekmektedir.

Sınav kaygısı ve kaygı duygusu ile beraber kişi “tehlikedeyim, bir şeyler yolunda gitmiyor, her an bir şey olabilir.” şeklinde düşüncelere sahip olabilir. Kaygı karşısında yapılan davranış biçimlerine baktığımızda ise, üç genel kalıp görebiliriz; savaş, kaç, don. Kişide tehlike algısı oluştuğu an, sinir sisteminin devreye girmesi ile beraber bedenimiz, tehlike ile savaşma veya tehlikeden kaçma için hazır duruma gelir. Bazı zamanlarda ise, kişi güvenliğini korumak için donakalır. Kaygı ile beraber gösterilen bu davranış kalıpları oldukça doğal ve evrenseldir. Kısacası kaygı ve kaygı karşısında gösterilen bu baş edim davranışları doğaldır. Sınav kaygısı ve genel olarak kaygı, bizi gerçek tehlikelerden koruyan, yaşamda var olmamız için motivasyon sağlayan işlevsel bir duygudur.

Ancak, kaygı bazı zamanlarda kişilerin yaşam kalitelerini bozan bir hal alabilir. Kişi, herkese kıyasla daha yoğun kaygı yaşıyorsa, çoğu kişiye göre tehlike algısı abartılı ise ve sıklıkla kaygı yaşadığı durumlarda işleri daha da zorlaştıracak baş etmeler kullanıyorsa o zaman kaygı bozukluğundan söz edilebilir. Özellikle kaygı duyulan bir durum karşısında “kaçınma” davranışı tercih ediliyor ise, ilk başta kişide rahatlama görülse de, sonrasında kişinin o durum konusundaki tehlike algısı ve kaygısı giderek artacak ve yaşamını olumsuz etkilemeye başlayacaktır.

Sınav Kaygısı ile ilgili soru ve görüşlerinizi yorum yaparak bildirebilirsiniz. Okul Öncesi ilginizi çektiyse Okul Öncesi bölümünden devam edebilirsiniz.